Định hướng “Nông nghiệp hữu cơ” là một xu hướng phát triển sản xuất và ẩm thực xanh, sạch không sử dụng các loại hóa chất và phân bón tổng hợp (vô cơ) trong quá trình từ sản xuất đến bàn ăn.
Nông nghiệp hữu cơ cũng khác với hướng “Nông nghiệp thuận tự nhiên” và “Nông nghiệp kiểm soát”.
Nếu ta nói “Nông nghiệp thuận tự nhiên” là hướng canh tác để cho cây tự sinh tự diệt, ít can thiệp vào quá trình trồng trọt hay “Nông nghiệp an toàn có kiểm soát” là soạn thảo kế hoạch kĩ lưỡng trong quá trình canh tác – sử dụng các chất hóa học và giám định kĩ trước khi đưa ra sản phẩm cuối thì “nông nghiệp hữu cơ” giống như sự trung hòa giữa hai khái niệm trên.
Là một hướng canh tác mất nhiều thời gian để tạo nên một hệ sinh thái xanh, nhưng lâu dài và an toàn đối với môi trường – lẫn người tiêu dùng.
Các can thiệp vào cây trồng trong quá trình canh tác hữu cơ sẽ hướng về tự nhiên, lấy ví dụ về cây lúa: khi cây lúa bị châu chấu ăn, người ta sẽ nuôi nhiều chim sẽ ở khu vực đó để diệt châu chấu, không cần phải dùng thuốc hay bất kì chất hóa học nào.
Nông nghiệp hữu cơ giống như một hệ sinh thái xanh – lành mạnh mà tất cả đều có lợi, từ những sinh vật nhỏ nhất trong đất, vi sinh – tiếp đến cây trồng – nông sản, chim chóc ăn sâu cho tới sự cung cầu thực phẩm sạch, an toàn cho con người.
Quá trình canh tác của nông nghiêp hữu cơ sẽ không thuận tự nhiên hoàn toàn mà có can thiệp về các loại phân bón, tuy nhiên người nông dân sẽ sử dụng các loại phân chuồng – từ động vật, phân vi sinh, phân sinh học. Đây là sự khác biệt rõ ràng nhất với các sản phẩm an toàn có kiểm soát, khi người ta vẫn sẽ sử dụng phân hóa học trong quá trình canh tác, giám định – cách ly trước khi tung ra thị trường.
Ở khâu cải tạo đất, nông nghiệp hữu cơ không phải thứ gì cao xa, phức tạp mà chính là cách ông cha ta đã làm từ xưa, bằng việc ủ phân lợn, trâu bò, gà, rơm rạ…trong 6 tháng đến 1 năm cho hoai mục rồi mang bón ruộng. Còn hiện nay, khoa học đã tạo ra các chủng khuẩn cấy vào đất để vừa tốt đất, tốt cây vừa bảo vệ môi trường.
Là một hệ sinh thái xanh, các vấn đề sâu bệnh sẽ được giải quyết bằng cách cải tạo đất hoặc chim chóc, côn trùng sẽ bị đuổi bằng các hương thực vật, ứng dụng các mối quan hệ thiên địch và sự tương tác của các sinh vật để đưa ra các kế hoạch có lợi cho cây trồng... Do đó sẽ không xuất hiện sự hiện diện của các loại thuốc trừ sâu.
Xã hội hiện đại, dẫn đến các nhu cầu ăn ngon – mặc đẹp ngày càng nhiều, dấy lên không ngừng những nỗi sợ về vệ sinh an toàn thực phẩm, người tiêu dùng càng ngày càng quan tâm vấn đề nông sản có sạch và an toàn hay không, thì nông nghiệp hữu cơ như là một khái niệm mà người tiêu dùng cần biết đến.
Các sản phẩm hữu cơ mang vị ngon và hàm lượng dinh dưỡng không kém các sản phẩm tự nhiên, dù giá thành hơi cao – nhưng sự chất lượng được khẳng định qua quá trình, thời gian canh tác và những tác động của các sinh vật trong hệ sinh thái – sự đa dạng sinh học trong nông nghiệp hướng hữu cơ.